ĐỀ CƯƠNG HỌC PHẦN TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN (Không chuyên)
(Dùng cho sinh viên các Trường, Khoa trực thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội)
1. Mã học phần: PHI1006
2. Số tín chỉ: 03 tín chỉ
3. Môn học tiên quyết: không
4. Ngôn ngữ giảng dạy: Tiếng Việt
5. Giảng viên
- Họ và tên: Mai K Đa
- Chức danh, học vị: Tiến sĩ
- Địa chỉ liên hệ : Khoa Triết học, Trường ĐH Khoa học XH&NV Hà Nội
- Email: maikda@ussh.edu.vn
6. Mục tiêu học phần
Học phần cung cấp cho sinh viên kiến thức cơ bản về Triết học Mác – Lênin một cách có hệ thống. Đó là hệ thống những quan điểm duy vật biện chứng về tự nhiên, xã hội và tư duy; là thế giới quan và phương pháp luận khoa học, cách mạng giúp giai cấp công nhân và nhân dân lao động nhận thức và cải tạo thế giới. Trên cơ sở giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trên lập trường duy vật biện chứng và nghiên cứu những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy, học phần trang bị cho sinh viên thế giới quan duy vật và phương pháp luận khoa học để phân tích xu hướng phát triển của xã hội trong điều kiện cách mạng khoa học công nghệ hiện đại, phát huy tính tích cực, sáng tạo, trang bị những kỹ năng cần thiết trong nhận thức và hoạt động thực tiễn.
7. Chuẩn đầu ra của học phần
* Kiến thức: Trang bị cho sinh viên nội dung những kiến thức cơ bản nhất của Triết học Mác - Lênin thông qua hai bộ phận cơ bản là Chủ nghĩa duy vật biện chứng và Chủ nghĩa duy vật lịch sử. Xác lập cơ sở lý luận và phương pháp luận đúng đắn để tiếp cận nội dung của các khoa học cụ thể.
* Kỹ năng: Xác lập thế giới quan, nhân sinh quan đúng đắn để hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn có hiệu quả.
* Thái độ: Thấy được vai trò, ý nghĩa, giá trị khoa học của môn học. Xây dựng cho sinh viên niềm tin, lý tưởng phấn đấu; củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào sự thắng lợi của sự nghiệp đổi mới. Hình thành thái độ sống tích cực, có trách nhiệm với xã hội, với đất nước.
8. Ma trận liên kết nội dung chương mục với CĐR
Xem chi tiết trong file đính kèm
9. Kế hoạch và nội dung giảng dạy của học phần (lịch trình 15 tuần)
Xem chi tiết trong file đính kèm
10. Các yêu cầu đối với học phần
- Sinh viên tham gia học đầy đủ, đúng giờ (những sinh viên nghỉ quá 20% tổng số giờ của học phần sẽ không được dự thi và phải học lại môn học).
- Sinh viên thực hiện đầy đủ các hoạt động mà giảng viên yêu cầu (đọc tài liệu, làm bài tập vận dụng, làm việc nhóm, soạn bài và thực hành giảng).
- Sinh viên hoàn thành đầy đủ các bài kiểm tra – đánh giá.
11. Phương pháp dạy – học
Phương pháp dạy:
- Thuyết giảng kết hợp với các phương pháp giảng dạy khác
- Hướng dẫn sinh viên làm việc nhóm, thuyết trình với các nội dung được giao
- Sinh viên soạn bài giảng và thực hành giảng trên lớp
Phương pháp học tập:
- Sinh viên đọc tài liệu ở nhà với sự hướng dẫn của giáo viên
- Nghe giảng, làm bài tập vận dụng, dự giảng, soạn bài và thực hành bài giảng trên lớp.
12. Phương pháp, hình thức kiểm tra – đánh giá kết quả học tập học phần
- Kiểm tra thường xuyên (10%):
- Kiểm tra giữa kỳ (30%)
- Kiểm tra - đánh giá cuối kỳ (60%): Thi tiểu luận, bài tập lớn, trắc nghiệm khách quan, bán trắc nghiệm.
13. Học liệu
Học liệu bắt buộc
1. Bộ Giáo dục và đào tạo (2021), Giáo trình triết học Mác - Lênin (dùng cho bậc đại học hệ không chuyên lý luận chính trị), Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật, Hà Nội. Url: elibrary.vn/p/giao-trinh-triet-hoc-mac-lenin.html
2. Bài tập Triết học Mác – Lênin (theo từng năm) do Bộ môn Triết học Mác – Lênin, ĐHKHXH&NV biên soạn dùng cho sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội. Url: elibrary.vn/p/bai-tap-triet-hoc-mac-lenin-vnu.html
Học liệu tham khảo
3. Nguyễn Phú Trọng (2021), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về Chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb. Chính trị Quốc gia Sự thật. Xem và tải tài liệu tại bit.ly/3WUirax
4. Mai K Đa (biên soạn) (2023), Tóm tắt kiến thức triết học Mác – Lênin (dành cho sinh viên đại học). Tài liệu hỗ trợ học tập, lưu hành nội bộ. Url: elibrary.vn/p/triet-hoc-mac-lenin.html
5. Mai K Đa, Lê Thị Hồng Phượng (sưu tầm và biên soạn) (2022), 1001 câu hỏi trắc nghiệm triết học Mác – Lênin theo chủ đề và có đáp án. Tài liệu hỗ trợ học tập, lưu hành nội bộ. Url: elibrary.vn/p/1001-trac-nghiem-mac-lenin.html
6. Đỗ Lộc Diệp, Đào Duy Quát, Lê Văn Sang (đồng chủ biên) (2003), Chủ nghĩa tư bản đầu thế kỷ XXI, Nxb. Khoa học Xã hội, Hà Nội.
7. Hồ Sĩ quý (2007), Con người và phát triển con người, Nxb. Sự thật.
8. Phạm Quốc Thái (Chủ biên) (2015), Sở hữu trong nền kinh tế thị trường hiện đại; lý luận, thực tiễn thế giới và khuyến nghị cho Việt Nam.
14. Tóm tắt nội dung học phần
Triết học Mác – Lênin là hệ thống quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng về thế giới và vị trí của con người trong thế giới đó; là khoa học về những quy luật vận động, phát triển chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy. Triết học Mác – Lênin còn là sự vận dụng chủ nghĩa duy vật biện chứng vào nghiên cứu đời sống xã hội nên được coi là chủ nghĩa duy vật triệt để nhất.
Triết học Mác – Lênin bao gồm hai bộ phận cơ bản là Chủ nghĩa duy vật biện chứng và Chủ nghĩa duy vật lịch sử. Phần CNDVBC đề cập đến vấn đề cơ bản của triết học, giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức, phép biện chứng duy vật, lý luận nhận thức. Phần CNDVLS cung cấp tri thức về những vấn đề thuộc đời sống xã hội: Học thuyết hình thái kinh tế - xã hội, giai cấp và dân tộc, nhà nước và cách mạng xã hội, ý thức xã hội, triết học về con người.
Ngày nay, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, Triết học Mác – Lênin là cơ sở thế giới quan duy vật và phương pháp luận khoa học để phân tích xu hướng vận động, phát triển của xã hội hiện đại. Sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam tất yếu phải dựa trên cơ sở lý luận khoa học của Triết học Mác – Lê nin, trong đó hạt nhân là phép biện chứng duy vật.
15. Nội dung chi tiết học phần
CHƯƠNG 1: KHÁI LUẬN VỀ TRIẾT HỌC VÀ TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN
I. TRIẾT HỌC VÀ VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA TRIẾT HỌC
1. Khái lược về triết học
2. Vấn đề cơ bản của triết học
3. Biện chứng và siêu hình
II. TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN VÀ VAI TRÒ CỦA TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN TRONG ĐỜI SỐNG XÃ HỘI
1. Sự ra đời và phát triển của triết học Mác - Lênin
2. Đối tượng và chức năng của triết học Mác - Lênin
3. Vai trò của Triết học Mác - Lênin trong đời sống xã hội và trong sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay
CHƯƠNG 2: CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG
I. VẬT CHẤT VÀ Ý THỨC
1. Vật chất và các hình thức tồn tại của vật chất
2. Nguồn gốc, bản chất và kết cấu của ý thức
3. Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức
II. PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
1. Hai loại hình biện chứng và phép biện chứng duy vật
2. Nội dung của phép biện chứng duy vật
III. LÝ LUẬN NHẬN THỨC
1. Các nguyên tắc của lý luận nhận thức duy vật biện chứng
2. Nguồn gốc, bản chất của nhận thức
3. Thực tiễn và vai trò của thực tiễn đối với nhận thức
4. Các giai đoạn cơ bản của quá trình nhận thức
5. Chân lý
CHƯƠNG 3: CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ
I. HỌC THUYẾT HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI
1. Sản xuất vật chất là cơ sở của sự tồn tại và phát triển xã hội
2. Biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất
3. Biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng của xã hội
4. Sự phát triển các hình thái kinh tế - xã hội là một quá trình lịch sử tự nhiên
II. GIAI CẤP VÀ DÂN TỘC
1. Vấn đề giai cấp và đấu tranh giai cấp
2. Dân tộc
3. Mối quan hệ giai cấp - dân tộc - nhân loại
III. NHÀ NƯỚC VÀ CÁCH MẠNG XÃ HỘI
1. Nhà nước
2. Cách mạng xã hội
IV. Ý THỨC XÃ HỘI
1. Khái niệm tồn tại xã hội và các yếu tố cơ bản của tồn tại xã hội
2. Ý thức xã hội và kết cấu của ý thức xã hội
3.Quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội, tính độc lập tương đối của ý thức xã hội
V. TRIẾT HỌC VỀ CON NGƯỜI
1. Khái niệm con người và bản chất con người
2. Hiện tượng tha hóa con người và vấn đề giải phóng con người
3. Quan hệ cá nhân và xã hội; vai trò của quần chúng nhân dân và lãnh tụ trong lịch sử
4. Vấn đề con người trong sự nghiệp cách mạng ở Việt Nam
